Emsal Kira Bedeli Nedir?
“Emsal Kira Bedeli”, Gelir Vergisi Kanunu'nun ev kirasız olmaz anlayışı sebebi düzenlenmiş olup hiç kimsenin gayrimenkulünü emsalinden daha düşük bir bedelle veya bedelsiz olarak kiraya veremeyeceğini kabul etmekte ve mükelleflerin emsal kira bedelinden düşük bir kira geliri beyan edemeyeceklerini hükme bağlamaktadır.
Yapı ya da arazide yetkili mercilerce veya mahkemece tespit edilmiş bir kira bedeli mevcutsa bu tespit edilmiş emsal kira bedelidir. Eğer tespit edilmiş bir kira bedeli yoksa kiraya verilen yapı veya arazinin emlâk vergisine esas beyan değerinin %5'i emsal kira bedeli olarak kabul edilir.
Örneğin, 2019 yılında emlak vergisi değeri 500.000 lira olan daire için yıllık emsal kira geliri bedeli 25.000 TL’dır.
Yıllık Kira: 500.000 TL
Oran : %5
Emsal Kira Bedeli= 500.000 TL X %5
Emsal Kira Bedeli= 25.000 TL
Mevcut Kiranız Emsal Kira Bedelinden Daha Düşükse
Yukarıdaki örnekten devam edersek emsal kira bedeli 25.000 TL olmasına rağmen gerçekte bu gayrimenkulden örneğin yıllık 15.000 TL kira geliri elde edildi ise ve bu gelir kira sözleşmesi, kira makbuzları, banka dekontları veya posta makbuzları ile kanıtlayabildikleri sürece emsal kira bedelini beyan etmek zorunda değildir. Gelir vergisi, kişilerin elde ettikleri gerçek gelirleri üzerinden alınır.
Fakat ev sahipleri kira gelirlerinin az olduğunu kanıtlayamamaları durumunda veya gerçekte daha yüksek kira aldıkları ve bunu beyan etmedikleri vergi idaresince tespiti durumunda ya da gerçek kira bedelinin belirlenememesi veyahut kiracılarından kira almamaları halinde, emsal kira gelirine göre düşük gelir beyan etmeleri halinde vergiyi cezalı ödemeleri söz konusu olacaktır.
Ayrıca aşağıda yer alan 4 istisnai durumda emsal kira bedeli uygulanmaz:
1. Boş kalan gayrimenkullerin muhafazası maksadıyla bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması,
2. Binaların mal sahiplerinin usul (anne-baba, büyükanne-büyükbaba), füruğ (çocuk, torun) veya kardeşlerin ikametine tahsis edilmesi,
3. Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede ikamet etmesi,
4. Mahalli idareler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşları ile yapılan kiralamalar.
Yukarıda yer alan istisna tahis esilmenin ikamete amacı ile yapılmasıdır, bu sebeple işyeri olarak yapılan tahsisler, bu istisnadan faydalanamaz.
Diğer taraftan bedelsiz işyeri olarak tahsislerde eğer mal sahibi gerçekte kira almayarak emsal kira bedeli üzerinden beyanname veriyorsa, kiracı işletmelerin kayıtlarında da bir kira gideri gözükmeyecek ve dolayısıyla stopaj yapma mükellefiyetleri de olmayacaktır.
