İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası Nedir?
Paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz malda ortaklar arasındaki paydaşlığa son vererek bireysel mülkiyete geçişi sağlayan davadır.
Paylı Mülkiyet: Paylı mülkiyet, maddi olarak bölünmüş olmayan bir şeyin tamamına birden çok kişinin belirli paylarla malik olmasıdır.
Elbirliği Mülkiyeti: birden fazla kişinin bir taşınmaz mal üzerinde pay oranları açıkça gösterilmeden malik olmalarıdır.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Kime Karşı Açılır?
Ortaklığın giderilmesi davası, tüm paydaşlara karşı açılır. Paydaşlar, kendi aralarında malı nasıl pay edeceklerine dair bir anlaşma yapamadıkları durumlarda ortaklığın ya satış suretiyle ya da aynen taksim yoluyla giderilmesi gerekir. Paydaşlardan biri diğer tüm paydaşlar aleyhine izale-i şuyu davası açarak ortaklığın giderilmesini isteyebilir.
Tüm paydaşların ortaklığın giderilmesi davasında bulunması zorunludur. Paydaşlardan birinin ölümü halinde mirasçılarının tümünün davaya dahil edilmesi gerekir.
İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Hangi Yöntemler İle yapılır:
2 yöntem suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi)
- Aynen taksim (Bölünme) yöntemi ile,
- Satış yöntemi ile,
1. Aynen Taksim (Bölünme) Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi)
Taraflardan biri ortak malın aynen taksim edilerek ortaklığın giderilmesine istemesi durumunda, hakim taksim (bölme) şartlarının bulunup bulunmadığını araştırır.
- Aynen bölünerek paylaştırmanın (taksimin) mümkün olması durumunda bölünen parçaların değerlerinin aynı olmaması halinde eksik değerdeki parçaya para (ivaz) eklenerek değerler birbirine denkleştirilir. Paydaşlar aralarında anlaşarak bölünen parselleri alır.
- Eğer taşınmaz üzerinde kat mülkiyeti kurmak mümkünse, satış suretiyle değil bölünme yöntemi ile ortak giderilir.
- Gayrimenkulün aynen bölünerek paylaştırılabilmesi için taşınmazın yüzölçümü, niteliği, ve tarım arazilerinin niteliği ile imar mevzuatına göre aynen bölünmesinin mümkün olup olmadığı araştırılır.
- Taşınmazın önemli ölçüde bir değer kaybına uğraması mümkünse bölünerek paylaştırılmasına karar verilemez. Paydaşlar rıza göstermedikleri takdirde taşınmazın bir bölümü paylı bırakılamaz.
Örnek:
10.000 m2 bir tarlayı 5 kişiye taksim edilmesi gerekmesi durumunda tarlanın bölünmesinde imar mevzuatına aykırı bir durum olmaması durumunda bu tarla 2.000’şer m2’ye bölünür.
2. Satış Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi)
Taşınmazın aynen taksimi yani bölünmesi mümkün değilse ortaklığın satış yolu ile yapılmasına karar verilir.
- Taşınmazın satışı, mahkeme aracığı ile değil satış memurluğu veya icra dairesi aracılığı ile yapılır.
- Satış açık arttırma ile yapılır.
- Paydaşların oybirliğiyle anlaşmaları halinde satış ortaklar arasında yapılır.
- Taşınmaz üzerinde bulunan bina, ağaç v.s. gibi bütünleyici parçalar (muhdesat) varsa bunlarda taşınmaz ile birlikte satılır.
- Muhdesatın ortaklara ya da ortgaklardan birine ait olduğu konusunda tapuda şerh varsa ya da tüm hissedarlar buna muvaffakat ediyorlarsa ve bu bütünleyici parça taşınmazın değerinde bir artış oluşturuyorsa için dava tarihi itibariyle taşınmazın ve bütünleyici parçanın değerleri ayrı ayrı tespit edilir. Taşınmazın satışından sonra bu değerler oranında satış bedeli paylaştırılır.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Yetkili mahkeme taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesidir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Mahkeme Harç ve Giderleri
Dava, matbu harca tabidir. Davayı açan paydaş dava harcını ve mahkeme giderlerini davanın başında öder fakat dava sonunda mahkeme giderleri ve avukatlık ücretleri paydaşlara payları oranında dağıtılır.
