İntifa hakkı taşınırlar, taşınmazlar, haklar veya bir malvarlığı üzerinde kurulabilir. Aksine düzenleme olmadıkça bu hak, sahibine, konusu üzerinde tam yararlanma yetkisi sağlar.
İntifa hakkı sahibi, hakkın konusu olan malı zilyetliğinde bulundurma, yönetme, kullanma ve ondan yararlanma yetkilerine sahiptir. İntifa hakkı süresi içinde doğal ürünler, intifa hakkı sahibine aittir.
İntifa hakkı Kurulması
- Taşınırlarda zilyetliğin devri,
- Alacaklarda alacağın devri,
- Taşınmazlarda tapu kütüğüne tescil ile kurulur.
Süresi
- İntifa hakkı, konusunun tamamen yok olması ve taşınmazlarda tescilin terkini ya da intifa hakkı sebebinin ortadan kalkması ile sona erer.
- Sürenin dolması, hak sahibinin vazgeçmesi ya da ölümü gibi diğer sona erme sebepleri taşınmazlarda malike terkini isteme yetkisi verir.
- Gerçek kişilerde hak sahibinin ölümü,
- Tüzel kişilerde kararlaştırılan sürenin dolması, süre kararlaştırılmamışsa tüzel kişiliğin ortadan kalkmasıyla sona erer.
- Tüzel kişilerin intifa hakkı, en çok 100 yıldır.
- Geri verme anında malik ve intifa hakkı sahibi tarafından ileri sürülebilecek bütün istem hakları, bu andan başlayarak 1 yıl geçtiğinde zamanaşımına uğrar.
Harap olma veya kamulaştırma
- Malik, yararlanılamayacak derecede harap olan intifa konusu malı yararlanılacak hale getirmekle yükümlü değildir; getirirse intifa hakkı yeniden kurulmuş olur.
- Sigorta ve kamulaştırma gibi durumlarda intifa hakkı, hakkın konusu yerine geçen karşılık üzerinde devam eder.
Sorumluluk
- İntifa hakkı sahibi, zararın kendi kusurundan ileri gelmediğini ispat etmedikçe, malın yok olmasından veya değerinin azalmasından sorumludur.
- İntifa hakkı sahibi, yararlanması için gerekli olmadığı halde tükettiği şeyleri tazmin etmekle yükümlüdür.
- İntifa hakkı sahibi, malın olağan kullanılması sonucunda meydana gelen değer azalmalarından sorumlu değildir.
Giderler
- İntifa hakkı sahibi, yükümlü olmadığı halde yaptığı giderler, yenilemeler ve eklemeler için, hak sona erdiğinde, vekâletsiz iş görme hükümleri uyarınca tazminat isteyebilir.
- Malikin tazminat vermekten kaçınması halinde intifa hakkı sahibi, yaptığı eklemeleri, malı eski haline getirmek kaydıyla söküp alabilir.
- İntifa hakkı konusu olan malın olağan bakım ve işletme giderleri, güvencesini oluşturduğu borçların faizleri, vergi ve resimleri, intifa süresince intifa hakkı sahibine aittir.
- İntifa hakkı sahibi, malikin lehine malı yangına ve diğer tehlikelere karşı sigorta ettirmekle ve sigorta primlerini ödemekle yükümlüdür.
Hakkın kullanılmasının devri
- Devredilebilir (sözleşmede aksine hüküm yoksa veya durum ve koşullardan hak sahibince şahsen kullanılması gerektiği anlaşılmıyorsa)
- Bu takdirde malik, haklarını, devralana karşı doğrudan doğruya ileri sürebilir.
Malın korunması
- İntifa hakkı sahibi, hakkın konusu olan malın muhafazası ve olağan bakımı için gerekli onarım ve yenilemeleri yapmakla yükümlüdür.
- Malın muhafazası, daha önemli işlerin yapılmasını veya önlemlerin alınmasını gerektiriyorsa hak sahibi, durumu malike bildirmek ve bunların gerçekleştirilmesine izin vermek zorundadır.
- Malikin gereken işleri yapmaktan kaçınması halinde intifa hakkı sahibi, bunları onun hesabına kendisi yapabilir.
- İntifa hakkı sahibi, intifa konusu taşınmazı malike önemli zarar verecek şekilde değiştiremez;
- Malike önceden haber vermek ve taşınmazda önemli değişiklik yapmamak koşuluyla taş, kireç, mermer ve turba ocakları ile benzerlerini açabilir.
Not: Medeni Kanundan alımıştır.
